Gözde İlkin, Nil Yalter

4. Autostrada Bienali

SAHA Gözde İlkin ve Nil Yalter’in 4. Autostrada Bienali’ndeki projelerini destekliyor. Küratörlüğünü Övül Durmuşoğlu ve Joanna Warsza’nın üstlendiği bienal 7 Temmuz – 9 Eylül 2023 tarihleri arasında Kosova'nın Prizren, Priştina ve Mitrovica kentlerinde düzenleniyor. SAHA, SAHA Studio Mart - Eylül 2023 dönemi sanatçılarına bienalin açılış döneminde bölgeye bir araştırma gezisi de düzenliyor.

All Images Will Disappear, One Day bizi yapan ve yapmayan, bizi kendimize bağlayan ve bağlamayan, seçimlerin ötesinde özgürlükler, sınırlara rağmen ve sınırlar ötesine akan tahayyüller hakkında bir sergi. Kültürel arşivlerde saklanan kolektif otobiyografiler, sözcüklerin, nesnelerin, kalıpların, duyguların veya yanlış anlamaların o derin rezervuarları hakkında bir sergi. Bilinmeyenle bağlantı kurmakla ilgili. Arşivlenemez olan, bize tüm imgelerin bir gün zamansal bir boşluğa kayarak yok olduğunu hatırlatıyor. Yine de sanat bir direniş ve direnç dili, dünyevi varlığımızı doğrulamanın bir yolu, devasa görsel rejimlerin ötesinde bir ufuk olarak varlığını sürdürüyor.

Gözde İlkin Refakatçi Bitkiler, Emanet Taşlar başlıklı yeni projesi ile katılıyor. Evlerimizdeki kumaşlar varlığımızın izlerini taşır. Bitkisel, hayvansal veya sentetik malzemeden yapılmış lifleri, günlük yaşamlarımızla yakın temas halindedir. Gözde İlkin, buluntu ev tekstillerini yaşanmış tarihin arşivleri ve insan-bitki melezlerinin ve insandan öte akrabalıkların canlı figürlerinin potansiyel olarak ortaya çıkabileceği alanlar olarak çalışır. Refakatçi Bitkiler, Emanet Taşlar için Prizren sakinlerinden yatak örtülerini, perdelerini ve masa örtülerini kendisiyle paylaşmalarını istedi. Ayrıca bölgesel bitki örtüsünü ve motiflerdeki kullanımını araştırdı ve bunları metamorfoz ve kolektif hafızanın izleri veya aracıları olarak gördü. Doğal bitki boyaları, boya ve nakış kullanarak, kaynak malzemelerini Prizren sokaklarındaki cephelere asılan bir dizi büyük ölçekli tekstil eserine dönüştürdü. Bu işler, kadınların üreme emeğiyle ilişkilendirilen ev içi alanı kamusal alana bağlayarak aidiyet, toplumsal cinsiyet, göç, aile, hikâye anlatıcılığı ve dönüştürücü bakım olarak direniş konularına değiniyor.

Nil Yalter'in çok sesli kimliğine dair bir manifesto niteliğindeki ve nadiren sergilenen I AM (1992) adlı çalışması, sanatçının kategorize edilmiş kimlik ve tarihlere saplanıp kalmasına karşı göçebeliği öne sürerek kökleriyle birlikte yüzmesinin güçlü bir örneğidir. Bir manifesto olarak BEN, dünyanın bu bölgesindeki kadınların bedenlerinde gömülü olan tüm anıların ve dillerin altını çiziyor, Batı Balkanlar, İstanbul ve Anadolu arasındaki rotaların izini sürüyor ve bize anlatılmamış pek çok hikâyeyi hatırlatıyor. Prizren dillerine çevrilen BEN, Şani Efendi Evi'ndeki ana enstalasyonun yanı sıra Bienal'in farklı anlarında Prizren'in kamusal alanlarında yer alıyor.

Gözde İlkin (1981, Kütahya) toplumsal kimliği ve toplumsal süreçleri temsil eden, bellek nesnesi haline gelmiş masa örtüsü, perde, çarşaf gibi buluntu ev kumaşları üzerine çalışıyor. Kumaşlar üzerine yaptığı motif ve çizimler, günümüzün kültürel bilgilerini, politik ve sosyal ilişkilerini ve toplumsal cinsiyet konularını betimliyor. Malzeme olarak birinci el kumaşlar ve motifler, gündelik kullanımdaki yaşamların farklı hafızasını tutarak, aidiyet duygusunun altında kökler gibi dolaşmaya dair temel soruları gündeme getiriyor. İşlediği ve boyadığı formlar, deneysel veya duygusal bir manzara olarak bedene odaklanıyor. Bedenin disipline edici bir pratiği olarak bireylere dayatılan, bilginin nesneler ve ifadeler aracılığıyla nasıl dönüştürüleceği çalışmalarının kavramsal düğümlerini oluşturuyor. İstanbul'da yaşıyor ve çalışıyor.

Nil Yalter (1938, Kahire)1970'lerin Fransız feminist sanat hareketinin öncülerindendir. Bu dönemde dans, tiyatro ve resimle uğraşmış, pandomim yapmış ve pandomim sanatçısı olarak Hindistan'a yürüyerek seyahat etmiştir. 1960'ların sonlarındaki Fransız karşı kültür ve devrimci siyasi hareketine katılarak toplumsal cinsiyet, Türkiye'den gelen göçmen işçiler ve dönemin diğer meseleleri hakkındaki tartışmalara kendini kaptırdı. Bu toplumsal hareketler ve etnografik bilim, sanatçının 1970'lerden itibaren ürettiği video, performans ve enstalasyonları kendine özgü, çoğulcu bir estetik biçiminde etkilemiştir. Soyut geleneklerin, özellikle de Rus konstrüktivizminin etkisi, sanatçının ilk yıllarından bu yana resimlerinde ve dijital çalışmalarında gözlemlenebilir. Nil Yalter'in eserleri, tüm bu etkileri otobiyografik unsurlarla harmanlayan, kişisel ve politik olanın iç içe geçtiği bir üslubu yansıtıyor. Yalter 1965'ten beri Paris'te yaşıyor.

Autostrada Bienali 2014 yılında Leutrim Fishekqiu, Vatra Abrashi ve Barış Karamuço tarafından kuruldu. Prizren'deki tek çağdaş sanat kurumu olan Autostrada Bienali ikiye ayrılıyor:

 Autostrada Bienali

2017'den bu yana her iki yılda bir düzenlenen Uluslararası Güncel Sanat Sergisi

Autostrada Hangar

Eski Alman KFOR askeri üssündeki yeni eğitim, üretim ve sergi alanı şimdi ITP (Prizren'deki İnovasyon ve Eğitim Parkı).

Bu sonuncusuyla, sanat üretimini toplumların ihtiyaçlarına cevap verecek sürdürülebilir bir öğrenme ve değişim biçimi olarak görerek platformumuzun kamusallığını genişlettiler. Autostrada'nın 2021 yılında Ovul O. Durmusoglu ve Joanna Warsza küratörlüğünde düzenlenen son edisyonu "What if a Journey...", Prizren, Prishtina ve Peja'daki 20 mekan, 32 sanatçı ve iki aylık kamusal program boyunca yaklaşık 60.000 ziyaretçi ile 3 şehre yayıldı ve bu şekilde kültürel yaşamın ve kültür turizminin gelişmesine katkıda bulundu.