Evrim Altuğ

QR koduyla Bienal 'Gezi'si: Yedi kıtada, Yedinci Kıta

Evrim Altuğ, Nicolas Bourriaud küratörlüğünde, “Yedinci Kıta” başlığıyla düzenlenen 16. İstanbul Bienali’ni değerlendiriyor. “16. İstanbul Bienali, yansıttığı tüm iyi veya kötü çelişkileriyle, ancak son kertede içerdiği tüm yapıtlarıyla, ülkemiz ve dünyamızda belli sınırların varlığı, anlamı, derinliği ve gerekliliğini aciliyetle sorgulatan, önemli bir gezi parkuru olarak kayıtlara geçiyor."


Bireyselliğin deposunda gizlenen totaliterler

Evrim Altuğ, Atina Güncel Sanat Müzesi’nin küratörü Daphne Vitali küratörlüğünde 16. İstanbul Bienali'yle eş zamanlı olarak, uluslararası sanatçıların katılımıyla Depo’da düzenlenen “Şimdi Tarih Olduğunda” başlıklı sergiyi değerlendiriyor.

“DEPO’da 10 Kasım’a dek yer alan enternasyonal katılımlı ‘Şimdi Tarih Olduğunda’ ve Dilek Winchester imzalı ‘Boşluk ve Kaide’ sergileri, bireysel tarihin kitlesel ve totaliter olanla evrensel mücadelesini, güncel sanatın ele avuca sığmaz sürprizli diliyle cisimleştiriyor."


Geleceği geniş ama çevresi dar: Ekoloji ve sanat

Evrim Altuğ, 16. İstanbul Bienali’nin başlığı “Yedinci Kıta”dan yola çıkarak Türkiye ve dünyada ekoloji-sanat ilişkisini ele alıyor.

“Dünya ve Türkiye'de ekoloji ve sanat ilişkisini yaklaşan 'Yedinci Kıta' başlıklı 16. İstanbul Bienali öncesi büyüteç altına almaya çalıştık. Yakın tarihin siyasal, ekonomik ve kültürel tahribatına estetik bir direniş öyküsü olarak bu anlatının önemli vakaları ile figürlerinin kulaklarını bir kez daha çınlatmak istedik.


Türkiye sanat haritasında, yaz vakti bir şeyler oluyor

Evrim Altuğ, 2019’da açılması planlanan Arter, MSGÜ İstanbul Resim Heykel Müzesive Odunpazarı Modern Müze’nin hedeflerini ve hazırlık süreçlerini ele alıyor.

“Yaz sıcağında yeni ev ve hayallerine taşınmak üzere gün ve çekiç sayan müze ve kültür kurumlarına daha yakından bakalım dedik. AKM, İstanbul Modern, Arter ve MSGSÜ İstanbul Resim ve Heykel Müzesi derken ortalığı bir kültür şantiyesine çeviren haritamız İstanbul sınırlarını da aştı. Yakın gelecekte eğer Türkiye sanat haritasında (çok iyi) bir şeyler olursa yazın tatlı rehavetini değil ama bu kurumları ve emeği geçen tüm kişilerin geleceğin bilgisi ve nesilleri uğruna centilmence yürüttükleri rekabeti anımsayın, yeterli.”


Küresel bir umut kampı olarak Venedik

Evrim Altuğ, 11 Mayıs-24 Kasım 2019 arasında düzenlenen Venedik Bienali 58. Uluslararası Sanat Sergisi'ni, Halil Altındere’nin SAHA’nın prodüksiyon desteği verdiği Neverland isimli yerleştirmesinin yanı sıra, bienalde sergilenen diğer çalışmalarını ele alarak değerlendiriyor.

“Dünya sanatından yüzlerce imza ve bayrağın yasal göçmenliğini iki senede bir kabullenen Venedik'te bu yıl düzenlenen 58'inci sanat bienali, bünyesindeki beynelmilel izleyiciden envai çeşitteki esere kadar, bu dünyada kimin daha kalıcı, kimin geçici olduğunu sorgulatır çetin yapıtlara bu yıl da ev sahipliği yapıyor. Gerçeğin hakikatle körebe oynadığı entelektüel bir sığınmacı kampı olarak bienal, tartışılan işleriyle olduğu kadar, yokluğu sergilediği haliyle de altı ay boyunca ziyaretçi kabul ediyor."


Sanatın kitabı da, kitabın sanatı da sınırsızlığın sınırında

Evrim Altuğ 12-13-14 Nisan 2019’da gerçekleşen border_less Art Book Days'i değerlendiriyor. Yazıya border_less ekibiyle yaptığı söyleşi eşlik ediyor.

"İstanbul Sıraselviler'e Nisan ortası üç gün boyunca sanat kitapları yağmuru yağdıran border_less imzalı ilk Sanat Kitapları Günleri, ardında sınırsız imkânlara dayalı, umut dolu ve sınır ötesi bir pozitif enerji ve iki yeni sanatçı kitabı projesi için fon sözünü bıraktı. Pek çok kişi ve kurum desteğiyle ortaya konulan girişime border_less bünyesinde emeği geçen Huo Rf ile Melek Gençer'e göre, "Etkinlikte sanatçılar, kurumlar, galeriler, yayınevleri, yazarlar, izleyiciler ile bir arada olmak, paylaşmak, konuşmak, hepimize çok iyi geldi."


Çağdaş sanatın 'Nil' nehri kıyısından notlar

Evrim Altuğ, SAHA’nın yayın ve kamusal program desteği verdiği, Nil Yalter’in Museum Ludwig’deki kişisel sergisi üzerine sanatçıyla söyleşi yapıyor.

"Paris'te yaşayan ve çalışan Nil Yalter, retrospektifini Müze Müdür Yardımcısı Rita Kersting küratörlüğünde, Almanya'nın Köln şehrindeki Museum Ludwig'de 2 Haziran'a dek sergilemeye devam ediyor. 'Şu Gurbetlik Zor Zanaat Zor' projesini, Kersting ve Yalter ile her iki kentte bir araya gelerek konuştuk. Etkinlik, ruhuna yaraşır bir 'enternasyonal duruş' ile 22 Haziran - 13 Ekim arasında da ABD'nin New York kentindeki CCS Bard Hessel Müzesi'ne taşınacak."


Arap yarımadasında post-rönesans rüzgârı

Evrim Altuğ, Abu Dhabi, Sharjah ve Dubai'deki kültür-sanat etkinliklerini değerlendiriyor.

"Birleşik Arap Emirlikleri, Dubai, Sharjah ve Abu Dabi'deki kültür sanat yatırımlarıyla Arap yarımadasında adeta bir post-rönesans rüzgârı estirmenin gayretinde. Büyük projeler üzerinden kendi içinde birbiri ile rekabet eden emirlikler, bölgenin geleceğine umut tohumları ekmeyi de başarıyor." 


"Niyetim, orada 'ziyaretçi' olmamak"

Evrim Altuğ, İKSV koordinasyonunda düzenlenen Venedik Bienali 58. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu için yapıt üretecek sanatçı İnci Eviner ile projesi üzerine söyleşi yapıyor. 

“İnci Eviner, 'Biz, Başka Yerde' isimli çalışmasıyla, temeli tarihî bir Çin bedduasından gelen 'Garip Zamanlar Göresin' teması ile yapılacak 58'inci Uluslararası Venedik Bienali Türkiye Pavyonu'nda yer alacak. Eviner'i atölyesinde ziyaret ederek, üzerinde çalıştığı eseri üzerine söyleştik. Sanatçı, yapıtı için konuşurken, niyetinin orada 'ziyaretçi olmamak' olduğunu ve 'Yeryüzü ile Dünya arasındaki sıkışmışlık derdini tanımlamaya çalıştığını' vurguluyor.”


Eksi ve artı arasındaki alana iniş izni: 2018'in kültürel hava trafiği

Evrim Altuğ, dizinin üçüncü yazısında kültür sanat dünyasının geride bıraktığı yılı artıları ve eksileriyle değerlendiriyor. Yılın öne çıkan etkinlikleri, tartışmaları ve gelişmelerini büyüteç altına alıyor. 

"Her alanda varlığını duyuran 'Frenk cilâsı' ve yüzeysellik, özellikle sanat çalışmalarında belirgin şekillerde ortaya çıkar. Frenk deyişi, (tanzimat) dönem boyunca züppelikle, köksüzlükle, sonradangörmelikleanlamdaşolur. Ama(AhmetHamdi)Tanpınar,buyüzeyselöykünmede'yenibir zihniyetin' izlerini bulur. 'Medeniyet dairesini' değiştirmeye kararlı bir devlet iradesi altında yaşanan âni musıkînin bile hoş karşılanmadığı bir şehir içerisinde, birdenbire ecnebî havaları çalarak geçit yapan askerî bandolar tesadüf edilmeye başlanır. Benzer şekilde, suretsiz, tasvirsiz camilerde, 'rokoko tarzı'resimlere rastlanabilirolur.Dönemeait bumanzara,'devletbünyesindekimuvazenenin yıkılması' üzerine, 'aciliyet duygusuyla', el çabukluğuyla ve 'keyfî' şekillerde hayata geçirilmiş uygulamalar gibi anlaşılmalıdır."

- Özgür Taburoğlu, 'Boşluk, Aşırılık ve Keyfîlik', Doğubatı Yayınları, s.213



Geleceğin arkeolojisi için kazılar başladı

Altuğ, SAHA’nın 2011’den beri düzenli olarak desteklediği İstanbul Bienali’nin Nicolas Bourriaud küratörlüğünde Eylül ayında açılacak 16. edisyonunun kavramsal çerçevesi “Yedinci Kıta”yı ele alıyor. Nicolas Bourriaud ile yaptığı kısa söyleşiye de yer veren Altuğ yazısına şöyle başlıyor:

“İKSV imzalı 16'ncı İstanbul Bienali'nin “Yedinci Kıta” başlıklı kavramsal çerçevesini ekolojik, etik ve kültürel kaygılar üzerine şekillendiren Fransız düşünür, küratör ve eğitimci Nicolas Bourriaud, yine bir tür Yedinci Kıta sayılabilecek Türkiye'deki geleceği yorumlarken temkinli ve umutluydu: "Onu bir aygıt olarak düşünmeliyiz. Gelecek, aslında bizi hakikate götüren bir taşıt."


Geleceğe karar verme yetkimizin retrospektif sergisi

Türkiye’deki bağımsız sanat inisiyatiflerini değerlendirdiği ilk yazısında Altuğ, akademik yazından inisiyatif kurucularının görüşlerine uzanan geniş bir perspektifle konuyu işliyor.

“Anlamını Fransızcadaki 'öncecilik' kelimesinin yanı sıra 'karar verme yetkisi'nden alan 'inisiyatif' kavramının, Türkiye güncel sanatı ve belleğine nasıl sirayet ettiğini merak ediyor musunuz? SAHA Derneği'nin bağımsız sanat inisiyatiflerine yönelik destek programının beşincisini artan bir katkıyla açıkladığı şu günlerde denediğim 'retrospektif' bir okuma, bu sorunun olası yanıtları ile ya da bir diğer deyimle tüm inisiyatifiyle, buyurun; gözlerinizin önünde.”